F Klavye Nedir, Tarihi ve Özellikleri

F klavye, Türkiye’de Türkçe’nin özelliklerine uygun şekilde tasarlanmış bir klavye düzenidir. 1955 yılında Türkiye’de bir komite tarafından kabul edilen bu klavye düzeni, Türkçedeki harf frekanslarına ve dilin yapısına uyumlu olacak şekilde hazırlanmıştır. 20 Ekim 1955’te resmi olarak onay alarak Türkiye’de kullanılmaya başlanan F klavye, Türkçe yazım için optimize edilmiş bir sistem sunar.

Sponsor

F Klavyenin Tarihi

Türkçe’ye uygun bir klavye dizilimi ihtiyacı, daktilo eğitmeni İhsan Sıtkı Yener’in önderliğinde Milli Eğitim Bakanlığı desteğiyle başladı. Bu süreçte, Ankara Üniversitesi ile New York Üniversitesi arasındaki işbirliği çerçevesinde Türkiye’ye gelen Anthony R. Lanza ve Edwark Tutark Jr. gibi isimler de projeye dahil oldu. New York Üniversitesi temsilcileri, destekleyici olarak görev yaptıkları Uluslararası İşbirliği İdaresi için bir rapor hazırlayarak bu yeni klavye düzeninin ekonomik avantajlarını ortaya koydular.

Marshall Planı kapsamında, Amerika’nın Türkiye’ye ekonomik desteğiyle, Türkçe’ye özgü klavye geliştirme projesi önem kazandı. Araştırmalar, Türkçe’ye uyumlu bir klavyenin kullanılması halinde büyük miktarda tasarruf elde edileceğini gösterdi. Bu amaca yönelik iki komisyon kuruldu. Birincisi Türkçedeki harf sıklıkları üzerine, ikincisi ise parmak hareketleri ve ergonomi üzerine çalıştı.

Uzun süren araştırmaların sonucunda oluşturulan F klavye, önce Devlet Malzeme Ofisine ardından Bakanlıklar arası Standardizasyon Komitesine sunuldu. 20 Ekim 1955’te bu klavye resmi olarak kabul gördü. 1974 yılında Türk Standartları Enstitüsü tarafından “zorunlu standart” ilan edildi. Ancak F klavye, Q klavyenin yaygınlığına rağmen tam anlamıyla kabul görmedi. 2013’te alınan bir kararla, F klavyenin 2017 yılı sonuna kadar kamu kurumlarında zorunlu hale getirilmesine karar verildi. Ancak bu değişiklik, F klavyenin yaygınlaşmasında önemli bir dönüm noktası oluşturmadı.

Sponsor

Resmi Gazete’de yayınlanan genelge için tıklayınız.

F Klavyenin Özellikleri Nelerdir?

1955’te, klavye kullanımında karşılaşılan verimsizlikler üzerine yapılan derinlemesine çalışmalar sonucunda F Klavye tasarlandı. Bu klavyeyle ilgili öne çıkan bazı özellikler şunlardır:

Yoğun kullanıma sahip harfler, parmakların rahatça erişebildiği bir sıralama düzeniyle yerleştirildi.
Türkçedeki harf kombinasyonları göz önünde bulundurularak, sesli harfler tek elde toplandı, bu da yazarken dengeli bir parmak hareketi oluşturdu.
Sağ el, genellikle daha dominant olduğundan, sık kullanılan sessiz harfler bu ele yerleştirildi.
Farklı parmakların farklı kuvvetleri ve hareket yetenekleri dikkate alınarak harflerin yerleşimi optimize edildi.
İki harfi aynı işaret parmağıyla arka arkaya yazma ihtimali minimize edildi.
Aynı eldeki iki ardışık harf vuruşunun sıklığı oldukça düşüktür.
Genel verimlilikte yaklaşık %60’lık bir artış elde edilmiştir.
Bu klavye düzeni, Türkçede sık kullanılan yaklaşık 30 bin kelimenin analizi sonucu geliştirilmiştir.

Bu özelliklerle F Klavye, Türkçe için optimize edilmiş bir klavye olarak kabul edilir ve verimli yazım için ideal bir yapıya sahiptir.

1955’te mevcut olan sınırlı kaynaklara rağmen yapılan analizlerin, bilgisayar teknolojisinin sunduğu olanaklarla 1996 yılında yeniden değerlendirilmesi, F Klavye’nin bilimsel temellere dayandığını ortaya koymuştur. Doç. Dr. Işık Şifa Üstüner ve Güven Tanış’ın 1996’daki çalışması, hem 1955’teki Türkçe kelime ve harf tekrar oranlarını hem de 1996’daki modern verilerini incelemiştir. Bu çalışma, önceki araştırmanın bilimsel olarak sağlam olduğunu doğrulamıştır.

Sponsor

Başka bir çalışmada, F Klavyeyi kullanan bir Türk ile Q Klavyeyi kullanan bir Amerikalıya İngilizce bir metin yazdırıldığında, F Klavye kullanan Türk’ün Q Klavye kullanan Amerikalıdan çok daha hızlı yazdığı gözlemlenmiştir. Bu sonuç, F Klavye’nin sadece Türkçeye uygunluk değil, aynı zamanda bilimsel bir temele sahip olduğunu göstermektedir. 2011’de Paris’te düzenlenen uluslararası bir yarışmada, bir Türk genç, dakikada net 139 kelime yazarak dünya şampiyonu oldu. Bu başarı, yıllar içinde elde edilen birçok başarının devamı niteliğindedir.

Türkiye’nin 1957’den beri uluslararası klavye yarışmalarında kazandığı başarılar incelendiğinde, F klavye kullanılarak 25 dünya rekoru ve 59 dünya şampiyonluğu elde edildiği görülmektedir. Bu başarılar, F Klavye’nin sadece Türkçe’ye değil, hızlı yazma ve verimlilik açısından da üstün olduğunu kanıtlamaktadır.